Kinh nghiệm chống cạnh tranh của Nhật Bản

Tiến Nam

Để đẩy mạnh khả năng phòng chống đối với những vi phạm tự do cạnh tranh, AMA tổ chức quản lý cạnh tranh của Nhật đã sửa đổi luật cạnh tranh và việc sửa đổi đã đem lại nhiều hiệu quả. Trong các vấn đề quan tâm cần được sửa đổi bao gồm tăng thêm tỷ lệ thuế phạt đối với vi phạm luật chống độc quyền, từ 6% lên 10% doanh thu liên quan đối với công ty lớn và áp dụng tỷ lệ hơn 50% đối với những công ty tái phạm. Sửa đổi luật chống độc quyền cho phép Cục quản lý cạnh tranh Nhật Bản (JFTC) được quyền đưa ra sự buộc tội hình sự đối với các doanh nghiệp vi phạm.

Ngoài ra, trong các khoản sửa đổi miễn thuế phạt 100% cho sự vi phạm lần đầu tiên của doanh nghiệp, giảm 10% thuế phạt vi phạm lần 2 và 30% giảm thuế phạt cho vi phạm lần 3 sẽ được xem xét miễn là họ cung cấp đầy đủ thông tin trước khi Uỷ ban thương mại tự do (JFTC) tiến hành điều tra. Hơn nữa, JFTC đã nêu rõ trong "Chính sách của uỷ ban thương mại tự do về buộc tội và điều tra bắt buộc trường hợp hình sự liên quan hành vi độc quyền", trong đó sẽ không buộc tội hình sự đối với doanh nghiệp đầu tiên đã đưa bản thông báo trước khi cuộc điều tra khởi đầu.

Theo các điều sửa đổi, từ tháng 4/2006 đến tháng 3/2007, JFTC sử dụng biện pháp hợp pháp đối với 69 doanh nghiệp lớn. Lượng thuế phạt phải trả trong năm 2006 là 36,3 tỷ yên (tương đương US$ 302 millian) đây được coi là kỷ lục cao nhất trong lịch sử AMA về số lượng tiền trả và số lượng doanh nghiệp bị phạt.

Nhật Bản đã làm chương trình khoan dung hiệu quả hơn, thông qua việc bắt buộc đối với các Công ty lớn chứng minh rằng họ sẽ chẳng bao giờ bị phạt nếu thực hiện đúng. Sự bắt buộc năng động đó sẽ tạo ra sự khuyến khích mạnh đối với nhiều Công ty để thành lập hệ thống tuân thủ hiệu quả và tạo ra sự thúc đẩy nhằm ngăn chặn đối với các hoạt động cạnh tranh không tự do.

Dưới đây là những trường hợp cụ thể trong việc áp dụng luật sửa đổi chống cạnh tranh tại Nhật. Những trường hợp này sẽ chứng minh sự nỗ lực của JFTC trong việc chống lại các Công ty độc quyền.

Trường hợp Công ty thắng thầu nhờ sắp đặt tạo sự thuận lợi bằng cách loại bỏ đối thủ nhờ bắt tay với địa phương v.v...Trong cuộc điều tra về trường hợp này, JFTC, trong thời gian đầu tiến hành điều tra hình sự đã buộc tội 11 Công ty và các cá nhân của chúng bị khởi tố vào tháng 5 và 6/2006. Theo điều tra, 11 Công ty này đã thoả thuận trước người thắng thầu giữa các thành viên tham dự thầu bằng cách tạo ra sự thuận lợi nhờ bắt tay với địa phương... và hợp tác với nhau để sắp xếp người chiến thắng thầu với giá họ mong muốn. JFTC nhận ra rằng sự phạm pháp này ảnh hưởng rộng đến cuộc sống con người và quyết định tiến hành điều tra để buộc tội hình sự. Hiệu quả của việc cho phép quyền điều tra hình sự là rõ ràng với các chứng cứ thu thập được và JFTC đã đưa bản chất của các Công ty độc quyền ra ánh sáng.

Trường hợp thắng thầu nhờ được sự ủng hộ của tập đoàn xây dựng đường cao tốc thành phố.Đây là trường hợp thể hiện chương trình khoan dung được sử dụng từ khi việc sửa đổi có hiệu lực. Trong trường hợp này, vào 8/12/2006 JFTC tiết lộ 3 Công ty được miễn hoặc giảm thuế phạt vì đã sử dụng chương trình khoan dung.

Thắng thầu liên quan đến các dự án cửa cống của Bộ Nông nghiệp.Việc thắng thầu không minh bạch được tìm thấy trong dự án mua cửa cống bởi MLIT, cơ quan quản lý nước JMA, Bộ Nông nghiệp cũng tìm ra được nhiều doanh nghiệp liên quan đã cùng nhau thắng 1 loạt thầu và các quan chức chung của các cơ quan trên bị mua chuộc. Cụ thể, hơn 20 Công ty cùng nhau chọn những người thắng thầu để hưởng lợi, thông qua sự tiếp tay của các quan chức để đảm bảo giá dự án cửa cống không giảm. Bởi vậy, 3/8/2006 theo Điều 3 của quy định chung loại bỏ và ngăn cản sự tham gia trong thắng thầu bất chính, JFTC đã yêu cầu Bộ trưởng MLIT thực hiện biện pháp cải cách trong quản lý thầu và hợp đồng để chống sự tiếp tay của quan chức. Đây là trường hợp đầu tiên 1 cơ quan chính quyền phải tuân theo quy định loại bỏ và ngăn chặn sự tham gia bỏ thầu.

Dựa trên cơ quan điều tra, JFTC đưa ra lệnh ngừng và miễn quyền hoạt động của các Công ty và buộc trả thuế phạt, tổng số tiền phạt 1,67 tỷ yên (khoảng 14 triệu USD).

Trường hợp trúng thầu xây dựng đường tàu điện ngậm ở thành phố Nagoia. Trong vụ này Công ty nổi tiếng là tập đoàn Kajima đã thoả thuận xếp đặt người trúng thầu cho mỗi công trình để xây dựng đường tàu điện ngầm mở rộng và họ cũng đồng ý đưa ra giá hợp lý cho người thắng thầu để trúng thầu.

Dựa vào điều tra, JFTC đã phát hiện sự vi phạm quy định AMA và đã đưa buộc tội lên viện công tố đối với 5 Công ty và 5 cá nhân người đóng vai trò chính.

Ngoài việc chống lại các Công ty độc quyền và gian lận bỏ thầu, JFTC cũng đảm bảo cạnh tranh công bằng trên thị trường, chủ yếu giải quyết hoạt động thương mại không công bằng trong lĩnh vực bán lẻ, trong đó chúng tôi thường gặp các nhà bán lẻ thường ép nhà cung cấp vị trí lợi thế trong việc mặc cả. Cụ thể, nhà bán lẻ buộc nhà cung cấp gửi người hỗ trợ công việc bằng sản phẩm và kiểm kê, đòi 1 lượng tiền mà không có lý do gửi trả hàng bán. Các nhà cung cấp cũng làm việc giao dịch và đưa họ vào thế bất lợi trong cạnh tranh với các nhà cung cấp khác. Nói chung, việc lợi dụng ưu thế trong mặc cả cản trở sự cạnh tranh công bằng của nhà cung cấp và bán lẻ.

JFTC ngoài ưu tiên giải quyết các vấn đề cạnh tranh không lành mạnh còn ban hành sửa đổi các điều luật tương tự cụ thể như luật hình phạt chung các giao dịch không công bằng đối với các nhà buôn bán lẻ liên quan giao dịch với nhà cung cấp, ban hành 5/2005.Luật này quy định đối với các nhà bán lẻ, cấm bán hàng giả, buộc nhà bán sỉ giảm giá, phân công công việc của nhân viên thuộc nhà cung cấp...

JFTC tiến hành điều tra 15000 Công ty, 900 người tiêu dùng và tổ chức thành phố về nhu cầu cải cách và nhận được hơn 240 đề xuất, JFTC lựa chọn 52 vấn đề cải cách liên quan đến kinh tế.

Dựa vào cuộc điều tra, JFTC có được sự tham gia ý kiến của các Bộ liên quan để cải cách các thể chế và chính sách cạnh tranh tự do. Đồng thời hợp tác mật thiết với các nhà làm luật thuộc nhiều ngành bằng việc thành lập kênh thông tin tham gia ý kiến.

Đưa ra chính sách công nhận quyền người tiêu dùng thông qua việc cung cấp thông tin tiêu dùng. Bản sửa đổi luật "Bảo vệ người tiêu dùng" - "Khung luật quy định đối với người tiêu dùng" năm 2006 thành lập chính sách người tiêu dùng mạnh hơn. Thêm vào đó, Bảng thông báo về bảo vệ người tiêu dùng đã được chuyển thành ban người tiêu dùng quyền lực thi hành chuyển JFTC. Cùng lúc JFTC thừa nhận vai trò hỗ trợ nhóm người tiêu dùng. Kết quả là JFTC đã chứng minh nền tảng liên kết mật thiết giữa chính sách cạnh tranh và tiêu dùng.

TẠP CHÍ TIÊU CHUẨN - ĐO LƯỜNG - CHẤT LƯỢNG SỐ 6/2007